Dwudziestego siódmego marca 2025 roku podpisana została, długo wyczekiwana, umowa wykonawcza na nowe bojowe wozy piechoty BWP Borsuk. Do końca 2029 r. Wojsko Polskie (WP) otrzymać ma 111 wozów pierwszej serii produkcyjnej. Wartość umowy zawarła się w kwocie 6,57 mld zł brutto, co daje jednostkową cenę za poszczególny wóz na poziomie 59,2 mln zł brutto. Umowa objęła także pakiet szkoleniowy oraz logistyczny, stworzenie Dokumentacji Technicznej do Produkcji Seryjnej, opracowanie Programu Komisyjnych Badań Zdawczo – Odbiorczych oraz wypracowanie sposobu przeprowadzania tych badań. Zakupione BWP wraz z pięcioma pojazdami prototypowymi serii przedprodukcyjnej (łącznie 116 transporterów) ma zasilić dwa bataliony zmechanizowane po 58 wozów w każdym z nich.
Podpisana umowa wykonawcza jest pokłosiem umowy ramowej zawartej 28 lutego 2023 r. pomiędzy Agencją Uzbrojenia a Polską Grupą Zbrojeniową oraz Hutę Salowa Wola S.A. (HSW) opiewającą na dostawę 1355 wozów, których bazą jest Uniwersalna Modułowa Platforma Gąsienicowa (UMPG).
1014 pojazdów ma zostać wyprodukowane w konfiguracji pływającego bojowego wozy piechoty, natomiast pozostałe 341 wozy jako jego specjalistyczne odmiany takie, jak: pojazdy dowodzenia „Oset”, pojazdy rozpoznania „Żuk”, wozy detekcji skażeń „Ares”, pojazdy ewakuacji medycznej „Ares”, wozy zabezpieczenia technicznego „Gekon”, samobieżne gąsienicowe nośniki 120 mm moździerza „Rak” osadzonego na wieży M69.
Poza powyższymi konfiguracjami przewiduje się ponadto pojazd inżynieryjny „Jodła” w architekturach: Gąsienicowego Transportera Rozpoznania Inżynieryjnego (GTRI), Gąsienicowego Transportera Wojsk Inżynieryjnych (GTWI), Transportera Minowania Narzutowego (TMN) – następcy ISM Kroton, Pływającego Transportera Inżynieryjnego (PTI) – następcy wysłużonych transporterów PTS-M.
Docelowo pojazdy Borsuk mają umożliwić wyposażenie w nie 17 batalionów zmechanizowanych. Pierwotnie konsorcjum HSW deklarowało produkcję 60 wozów BWP Borsuk w pierwszym roku produkcji oraz 120 egz. w kolejnych latach. Obecnie ta wartość oscyluje wokół ilości 30 pojazdów rocznie z opcją ciągłego wzrostu w miarę rozbudowy linii produkcyjnych. Na chwilę obecną w produkcji (z środków własnych konsorcjum HSW) znajduje się 15 egz. BWP Borsuk. Do końca bieżącego 2025 r. pierwsze 18 wozów ma zostać przekazanych użytkownikowi.
Nowa pływająca platforma ma zastąpić archaiczne, praktycznie bezużyteczne w kwestii zwalczania wozów przeciwnika poradzieckie BWP-1 eksploatowane w WP od 1973 r., których wiek waha się pomiędzy 35 a 50 lat. Do niedawna na stanie WP znajdowało się około 1250 pojazdów tego typu, z których ok. 400 przekazano Ukrainie.
NBPWP – Nowy Bojowy Pływający Wóz Piechoty
Dialog techniczny pomiędzy HSW a przedstawicielami WP w sprawie skonstruowania pływającego bojowego wozu piechoty rozpoczął się w 2012 r., skutkując podpisaniem stosownej umowy warunkującej rozwój nowatorskiego pojazdu w marcu 2013 r.
W 2014 r. utworzono konsorcjum firm, których liderem została HSW. W skład konsorcjum weszły:
- Ośrodek Badawczo Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych „OBRUM” Sp. z o.o.,
- ROSOMAK S.A.,
- Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne S.A.,
- Wojskowe Zakłady Inżynieryjne S.A.,
- Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej,
- Wojskowy Zakład Elektroniczny S.A.,
- Wojskowa Akademia Techniczna,
- Politechnika Warszawska,
- Akademii Sztuki Wojennej.
W wyniku umowy zawartej 24 października 2014 r. ruszył program Nowego Bojowego Pływającego Wozu Piechoty (NBPWP) w ramach projektu „Obronność i Bezpieczeństwo Państwa” realizowanego na podstawie umowy DOB-BiO5/001/05/2014 Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) o wykonanie i finasowanie projektu opracowywanego na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa w ramach konkursu nr 5/2014.
Na realizację projektu Huta Stalowa Wola S.A. wraz z kooperantami otrzymała kwotę 62 mln zł z dofinansowania NCBiR oraz zainwestowała 13 mln zł z wkładu własnego, co dało sumę 75 mln zł – kwoty, która w późniejszym okresie przekroczyła wartość odpowiednio 330 oraz 20 mln zł (sumarycznie 350 mln zł).
Polecamy temat: LOTR Kleszcz dla pododdziałów rozpoznania >>
W 2017 r. roku konsorcjum HSW podczas XXV Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego MSPO w Kielcach zaprezentowało model przyszłego nowego bojowego wozu piechoty. Rok później również na MSPO zademonstrowano demonstrator technologii pojazdu, a w 2019 r. pokazano pierwszy w pełni funkcjonalny prototyp BWP Borsuk. 28 kwietnia 2022 r. zakontraktowano kolejne cztery prototypowe pojazdy przedprodukcyjne uzupełniające pierwszy prototypowy egzemplarz nowego BWP.
Wszystkie pięć pojazdów posłużyło do wykonania intensywnych testów mających potwierdzić słuszność założeń taktyczno-technicznych przeprowadzonych 14 listopada 2022 r. na terenie Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych w Orzyszu (Bemowo Piskie) przez żołnierzy 15 Brygady Zmechanizowanej z Giżycka i Orzysza. Wozy posłużyły również do przeprowadzenia badań kwalifikacyjnych (łącznie z testami ogniowymi) na terenie poligonu Drawsko Pomorskie.
Pierwotnie nowa bojowa gąsienicowa platforma gotowość do produkcji seryjnej osiągnąć miała w 2022 r., a do jednostek liniowych dostarczana miała być od 2023 r.
BWP Borsuk
BWP Borsuk jest wysoce mobilnym, pływającym bojowym pojazdem transportu taktycznego o ponadprzeciętnym poziomie ochrony balistycznej przeznaczonym do zwalczania siły żywej (piechoty), umocnień fortyfikacyjnych, pojazdów opancerzonych oraz celów powietrznych w każdych warunkach atmosferycznych, o każdej porze dnia i nocy.
Wóz, dzięki możliwości pokonywania przeszkód wodnych bez przygotowania (z tzw. marszu) i zastosowaniu pionierskiego systemu ogniowego w postaci bezzałogowej wieży polskiej konstrukcji (wspólnego projektu HSW i WB Electronics) ZSSW-30, jest ewenementem w swojej klasie na skalę światową. Założenia konstrukcyjne BWP Borsuk zostały oparte o wymóg pływalność.
Jak wiadomo, Polska jest krajem obfitującym w jeziora zgrupowane w dużej mierze w północno-wschodniej części kraju (Pojezierze Mazurskie), o ilości szacowanej na ponad 7000 zalewisk polodowcowych połączonych kanałami o łącznej powierzchni aż 2814 km kw. mających istotny wpływ na operacje defensywno-ofensywne.
Poza pokonywaniem przeszkód wodnych obszaru Mazur dla przyszłego BWP istotną kwestią stały się przeprawy przez kluczowe polskie rzeki takie, jak: Bug, Wieprz, San, Narew, Biebrza, Wisła, Warta oraz Odra. Geografia północnego i południowego terenu Polski przepełniona jest rzekami i różnego rodzaju ciekami wodnymi (średnio co 35 – 60 km można napotkać przeszkodę wodną o szerokości do 100 m, a od 250 do 300 km przeszkodę wodną o szerokości od 100 do 300 m). Zdolność pokonywania przeszkód wodnych w przypadku bojowego wozu piechoty jest kompromisem pomiędzy masą pojazdu (opancerzeniem związanym z przeżywalnością pojazdu na polu walki) a objętością kadłuba (wypornością powiązaną z pływalnością wozu) oraz jego gabarytami mającymi wpływ na wykrycie pojazdu.
Korpus Borsuka posiada znaczny zapas wyporności. Wykonany on został ze spawanych stalowych płyt pancernych Armox 500T o zróżnicowanej grubości, uzupełnionych o dodatkowe płyty pancerza specjalnego (kevlarowego oraz ceramicznego). Kadłub wozu podzielony został w typowy dla współczesnych wozów bojowych sposób. Z przodu znalazł się przedział napędowy, środkowa jego część to sekcja bojowa, tylna natomiast stanowi przedział transportowy wyposażony w rampę desantową.
Ochrona balistyczna pojazdu (wariant pływający, masa 28 t) wg. standardu NATO STANAG 4569A kształtuje się w następujący sposób:
- poziom „IV” dla przodu kadłuba i wieży – odporność na pociski WKM 14,5×114 mm (uzbrojenie BTR-80 i BRDM-2) przeciwpancerno – zapalające B-32 z odległości 200 m, odporność na 20 mm odłamki artyleryjskie zdetonowanego 155 mm odłamkowego pocisku artyleryjskiego na dystansie powyżej 25 m,
- poziom „III” dla burt kadłuba (pociski 7,62×51 mm przeciwpancerne z rdzeniem węglika wolframu z odległości 30 m, pociski 7,62x54R mm przeciwpancerno-zapalające B32 z odległości 30 m, 20 mm odłamki zdetonowanego 155 mm odłamkowego pocisku artyleryjskiego na dystansie 60 m),
- poziom „II” dla boków wieży (pociski 7,62×39 mm przeciwpancerno-zapalające BZ z odległości 30 m, 20 mm odłamki zdetonowanego 155 mm odłamkowego pocisku artyleryjskiego na dystansie 80 m).
Odporność pojazdu na wybuchy min oraz ładunków improwizowanych IED zawarta jest na poziomie IIIa/IIIb STANAG 4569B (8 kg ładunek wybuchowy dla poziomu IIIa – eksplozji pod dowolnym kołem lub pod gąsienicą pojazdu, poziom IIIb – eksplozji pod centralną częścią kadłuba pojazdu).
Poza w/w opancerzeniem BWP Borsuk może być dopancerzony w opcjonalne panele balistyczne zwiększające masę pojazdu do ok. 35 t, za sprawą których wóz traci pływalność.
Już w fazie projektowania pojazdu uwzględniono stosowny (duży) zapas wytrzymałości poszczególnych elementów trakcyjnych (nośnych) na ewentualne zwiększenie masy bojowej wozu.
Wieża ZSSW-30 (Zdalnie Sterowany System Wieżowy) BWP Borsuk służy do niszczenia oraz obezwładniania zarówno lekko, jak i silnie opancerzonych obiektów przeciwnika oraz zwalczania celów powietrznych. Armata wieży ma kąt ostrzału poziomego 360 stopni, pionowego w zakresie od -9 do +60 stopni. Sama wieża posiada dwuosiową stabilizację uzbrojenia podstawowego (armaty i karabinu maszynowego) dysponuje dwoma niezależnymi stabilizowanymi głowicami optoelektronicznymi (produkcji spółki PSO S.A.) GOD-1 IRIS (dowódca), o zakresie wychylenia od -20 do +60 stopni oraz GOC-1 NIKE (celowniczy), w zakresie od -10 do +60 stopni. Głowice wyposażone są w kamery dzienne, termowizyjne oraz dalmierz laserowy.
Wieża wyposażona jest również w pomocniczy celownik optyczny wykorzystywany w sytuacjach awaryjnych. Dwa niezależne przyrządy celownicze umożliwiają pracę w systemach: Hunter – Killer (łowca – zabójca) oraz Killer – Killer (zabójca – zabójca).
System Kierowania Ogniem (SKO) produkcji WB Electronics S.A. pracuje w systemie całkowicie zautomatyzowanym, wyposażony jest on w jednostkę aktywnej ochrony przed opromieniowaniem laserowym Soft Kill OBRA – 3 (SSP-1), o detekcji azymutalnej 360 stopni oraz detekcji elewacyjnej w zakresie od -6 do +30 stopni (wykrywania widma fal świetlnych w zakresie od 0,6 do 11 mikrometrów). OBRA-3 zintegrowana jest z 8 wyrzutniami fosforowych granatów dymnych GAK-81 kal. 81 mm.
Poza powyższym Borsuk wyposażony jest w:
- system obserwacji dookrężnej (SOD) składający się z trzech modułów zintegrowanych kamer dziennych i noktowizyjnych (CCD/IR),
- system komunikacji wewnętrznej FONET,
- układ filtrowentylacyjny ABC,
- system przeciwpożarowy,
- system tłumienia wybuchu,
- systemu rozpoznawania skażeń PIMCO Chardes II,
- odbiornik nawigacji satelitarnej TALIN 5000,
- dodatkowy agregat prądotwórczy APU (Auxiliary Power Unit).
Wieża ZSSW-30 na życzenie Sztabu Generalnego WP wyposażona zostanie w amerykańskie radiostacje firmy Harris (pierwotnie Radmor) celem unifikacji z osprzętem czołgów Abrams.
Osłona balistyczna wieży składa się ze stalowych płyt, pomiędzy którymi znajduje się ceramiczna wkładka pokryta warstwą tkaniny polietylenowej. Ponadto wieża posiada punkty mocowania dodatkowych płyt pancernych.
Głównym uzbrojeniem pojazdu BWP Borsuk zainstalowanym w wieży ZSSW-30 jest automatyczna armata firmy Orbital ATK Mk44S Bushmaster II kalibru 30 mm (tożsama jak na wyposażeniu wozów M1126 Stryker, M2 Bradley) oraz sprzężony z nią uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000C kalibru 7,62 mm. Poza w/w uzbrojeniem pojazd wyposażony jest również w podwójną wyrzutnię przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike-LR / LR2.
Armata Orbital ATK Mk44S Bushmaster II poza standardową amunicją przystosowana jest również do strzelania amunicją programowalną ABM (Air Burst Munition). ATK Mk44S posiada dwudrożny system zasilania. Jej szybkostrzelność oscyluje w zakresie od 100 do 200 strz./min. w zależności od rodzaju zastosowanej amunicji (dla ABM jest to 120 strz./ min.). Bushmaster II korzysta ze znormalizowanej amunicji używanej w państwach NATO, a mianowicie naboju 30×173 mm produkowanego również na licencji w Zakładach Metalowych MESKO S.A.
BWP Borsuk ma do dyspozycji amunicję odłamkowo-zapalająco-smugową MP-T/SD o masie pocisku 365 g (prędkości 1070 m/s), przeciwpancerną – podkalibrową APFSDS-T przy masie pocisku 227 g (prędkości 1430 m/s) oraz amunicję programowalną ABM.
Zapas amunicji do bezpośredniego użycia w przypadku ZSSW-30 to 400 nabojów z natychmiastowym wyborem jednej z dwóch załadowanych rodzajów.
ATK Mk44S Bushmaster II jest pochodną 25 mm armaty M242 Bushmaster, wykorzystuje ona 70% tych samych części, jednocześnie zwiększając siłę ognia aż o 50% przy 20% wzroście wielkości kalibru. Armatę można w prosty sposób konwertować do kalibru 40 mm, masa armaty to 160 kg, zasięg skuteczny ognia kształtuje się na poziomie 3000 m.
UKM-2000C jest polskim uniwersalnym karabinem maszynowym (produkcji Zakładów Mechanicznych „Tarnów” S.A.) opartym o kaliber 7,62×51 mm NATO. Prędkość początkowa pocisku wynosi 850 m/s, szybkostrzelność teoretyczna 700-850 strz./min, skuteczny zasięg ognia to 1500 m.
Przeciwpancerny pocisk kierowany (PPK) Spike-LR / LR2 (Rafael Advanced Defense Systems) posiada tandemową głowicę kumulacyjną (pierwszy ładunek tandemu odpowiada za przebicia pancerza reaktywnego natomiast drugi jako ładunek zasadniczy pokonuje pancerz główny). Pocisk naprowadzany jest za pomocą łącza światłowodowego oraz kamery CCD / IR (korekcja toru lotu), może również pracować w tzw. trybie „odpal i zapomnij” (Fire and Fotget). PPK Spike jest zdolny do penetracji pancerza o grubości sprowadzonej RHA (jednorodnej płyty stali pancernej) w granicach 700 mm (LR) do 800 mm (LR2). Pocisk kalibru 107 mm osiąga prędkość lotu 150 m/s, masa zasadniczego ładunku kumulacyjnego wynosi 2000 g, a skuteczny zasięg rażenia celu zawiera się w przedziale od 200 do 4000 m (w przypadku odmiany LR2 5500 m).
W 2004 r. PPK Spike wszedł na wyposażenie Armii RP, jego produkcję (na izraelskiej licencji) uruchomiono w zakładach MESKO S.A. w Skarżysku – Kamiennej.
Parametry taktyczno-techniczne BWP Borsuk
Napęd Borsuka zapewnia opracowany w poznańskich Wojskowych Zakładach Motoryzacyjnych S.A. Power Pack, oparty na niemieckiej jednostce napędowej MTU 8V 199 TE20. To turbodoładowana, wysokoprężna, czterosuwowa, chłodzona cieczą ośmiocylindrowa jednostka napędowa, skonstruowana w układzie V, wyposażona w bezpośredni wtrysk paliwa. Pojemność skokowa silnika to 15,92 dm3, moc maksymalna 530 kW (721 KM) przy 2300 obr./min., moment obrotowy 2700 Nm przy 1500 obr./min. Masa własna jednostki to 1135 kg. Silnik spełnia normę EURO 3, wyposażony jest w alternator o wydajności 600A.
Zużycie paliwa jednostki napędowej (na postoju) kształtuje się na poziomie 36 dm3/h. Filtracja powietrza dolotowego do silnika realizowana jest w systemie separacji odśrodkowej (tzw. filtra cyklonowego). Ponadto silnik sprzęgnięty jest z automatyczną przekładnią Perkins Engine Company Ltd X300 (docelowo Allison Transmission 3040MX), zapewniającą cztery biegi do jazdy w przód oraz dwa biegi wsteczne.
Wymiary Power Pack to 2436 mm długości x 1949 mm szerokości x 1421 mm wysokości. Masa zespołu napędowego, wraz z płynami eksploatacyjnymi, to 3200 kg. Czas demontażu Power Pack oscyluje w czasie poniżej 1h.
Borsuk wyposażony jest w dwa wysokowydajne hydrauliczne strugopędniki zapewniające maksymalną wydajność podczas przepraw wodnych. Zawieszenie pojazdu oparte jest na sześciu wahaczach hydropneumatycznych, na których osadzone jest 12 kół nośnych opasanych przez nowatorskie bardzo lekkie bezogniowe, elastomerowe gąsienice CRT firmy Soucy Defence zmniejszające masę transportera, zwiększające w znaczący sposób jego wyporność, obniżając przy tym sygnaturę akustyczna wozu.
Gabaryty – osiągi BWP Borsuk:
- długość 7600 mm,
- szerokość z dodatkowymi panelami opancerzenia 3400 mm,
- wysokość do stropu wieży 2950 mm,
- wysokość całkowita 3340 mm,
- masa w konfiguracji wozu pływającego 28000 kg,
- masa w konfiguracji ciężkiej (nie pływającej) 35000 kg,
- prędkość maksymalna po drogach utwardzonych 65-70 km/h,
- prędkość pływania 8-10 km/h,
- zasięg operacyjny 550 km.
Załoga pojazdu:
- trzy osoby (dowódca, działonowy, kierowca),
- desant sześciu w pełni wyekwipowanych żołnierzy.
Gdzie trafią BWP Borsuk?
BWP Borsuk pierwszej oraz kolejnych serii produkcyjnych mają trafiać w pierwszej kolejności do pododdziałów 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej, aby mogły operować wraz z czołgami K-2 Black Panther w rejonie tzw. „przesmyku suwalskiego” – obszaru północno wschodniej części Polski graniczącej z Obwodem Królewieckim.
Nowe wozy bojowe platformy UMPG Borsuk w wariancie dopancerzonym – pozbawionym możliwości pływania – miałyby również uzupełniać i wspierać CBWP (Ciężkie Bojowe Wozy Piechoty) powstałe na bazie odpowiednio zmodyfikowanego (spolonizowanego) koreańskiego podwozia armatuhaubicy K9 Thunder, produkowanego na licencji przez HSW z przeznaczeniem do armatohałbicy AHS Krab.
CBWP o masie oscylującej w granicach 45 – 50 t, wyposażone w wieże ZSSW-30, w ilości około 700 wozów operować miałoby w strukturach 18 Dywizji Zmechanizowanej współdziałając z 116 czołgami M1A1FEP oraz 250 czołgami M1A2SEPv3 Abrams 1 Warszawskiej Brygady Pancernej na kierunku Białoruś.
Marcin Kaczmarek
