Od 2020 r. platforma PWA Aero wszechstronnie wspiera działania pododdziałów wojsk powietrznodesantowych pozwalając im na jeszcze skuteczniejszą i szybszą realizację zadań bezpośrednio po wykonaniu przez nich desantowania.
Pojazd Wojsk Aeromobilnych (PWA) Aero wypełniły ponad 30-letnią lukę sprzętową w szeregach wojsk aeromobilnych po wycofaniu z linii pod koniec lat 90-tych pojazdów UAZ-469, pełniących niegdyś funkcję ciągników artyleryjskich 23 mm armat przeciwlotniczych ZU-23-2 oraz 120 mm moździerzy wz. 43.
Pojazd wysokiej mobilności PWA Aero został skonstruowany jako kołowa wysoko mobilna platforma przystosowana do desantowania spadochronowego z użyciem uniwersalnej palety wojsk powietrznodesantowych PDS typu V108/12fp. PWA przeznaczony jest do transportu uzbrojenia i wyposażenia oraz zaopatrzenia w wykorzystywanych do tego celu Systemowych Zasobnikach Towarowych CDS A-22 oraz Zasobnikach Transportowych ZT-100 systemu spadochronowego US-1 bezpośrednio z rejonu zrzutowiska na wysunięte pozycje wyjściowe kompanijnych grup bojowych. PWA pełniąc rolę ciągnika kołowego przewidziany jest także do holowania jednej lub dwóch jednoosiowych przyczep specjalnych PS Aero TR (przyszłych MILPO), jak również do ciągnienia systemów artyleryjskich o masie do 1000 kg: 98 mm moździerza kołowego M98 lub 23 mm artyleryjsko – rakietowego zestawu przeciwlotniczego ZUR-23-2. Konstrukcja Aero dostosowana jest również do funkcji nośnika uzbrojenia pokładowego w postaci obrotowego stropowego włazu – stanowiska ogniowego wyposażonego w karabin maszynowy 5,56 mm MINIM bądź 7,62 mm UKM lub 49 mm granatnika automatycznego MK-19.
Ponadto Aero w roli pojazdu CASEVAC przystosowany jest do przewożenia poszkodowanych, zachorowanych oraz rannych osób, w tym ich transportu na noszach. Zadaniem pojazdów Aero jest czynne wspieranie żołnierzy pododdziałów powietrznodesantowych w uchwyceniu oraz utrzymaniu kluczowych punktów terenowych i rejonów wokół miejsc docelowego operowania do czasu nadejścia sił głównych oraz bieżące uzupełnianie zużywających się zapasów materiałowych pododdziałom realizującym zadania bojowe z wyznaczonych rejonów zrzutowisk.
Założenia taktyczno-techniczne PWA Aero
Historia tej wyjątkowej konstrukcji rozpoczęła się 29 listopada 2014 r. w chwili ogłoszenia przez Inspektorat Uzbrojenia dialogu technicznego, który miał określić wymagania jakie miała spełniać przyszła konstrukcja pojazdu wojsk aeromobilnych (PWA) jak i dedykowanej do niego przyczepy specjalnej (PS).
Założenia taktyczno-techniczne PWA obejmowały:
- konstrukcję pojazdu w układzie 4×4 bądź 6×6,
- przystosowanie pojazdu do zrzutu spadochronowego,
- możliwie jak najniższą masę platformy kołowej nie przekraczającą 3,5t. (kategoria B prowadzenia pojazdów mechanicznych) warunkującą również transport lotniczy zarówno na zewnętrznym punkcie nośnym śmigłowca (platforma Mi-8/17 25BKPow), jak i na pokładach samolotów transportowych C-295M CASA, C-130E/H Hercules będących na wyposażeniu Polskich Sił Powietrznych oraz amerykańskich C-17A Globmaster,
- gabaryty nie przekraczające 2300 mm wysokości w konfiguracji bojowej oraz 1350 mm w przypadku jej transportu lotniczego, szerokości do 2100 mm, długości do 3600 mm,
- czas montażu elementów i podzespołów konstrukcji pojazdu po wykonaniu desantu nie dłuższy niż 30 minut,
- silnik o mocy nie mniejszej niż 55 kW (75 KM),
- wysoką dzielność terenową z kątem najazdu ≥35°, kątem zejścia ≥35°, kątem rampowym ≥30°, prześwitem nie mniejszym niż 200 mm,
- prędkość na drodze utwardzonej nie mniejszą niż 60 km/h,
- koła wyposażone we wkładki typu Run Flat pozwalające kontynuować jazdę na przebitych oponach,
- zakres temperatur eksploatacyjnych na poziomie od -50°C do +50°C,
- wyposażenie pojazdu w wyciągarkę,
- ładowność nie mniejszą niż 1,2t.,
- kabinę umożliwiającą transport nie mniej niż 4 żołnierzy z pełnym wyposażeniem lub dwóch rannych (na noszach typu Talon II),
- wymiary powierzchni ładunkowej nie mniejsze niż 1,4×1,2 metra mającej umożliwiać transport zasobników towarowych użytkowanych przez wojska powietrznodesantowe Container Delivery System CDS A-22 o wymiarach 1,22x, 22×1, 57 metra o masie od 143 kg do 627 kg.
- wyposażenie w hak umożliwiający holowanie zestawu przeciwlotniczego ZRU-23-2, moździerza holowanego M98 lub kolejnej przyczepy,
- desantowanie dwóch przyczep za pomocą jednej platformy PDS typu V108/12ft,
- dopuszczalną całkowitą masę zestawu pojazdów: ciągnik z przyczepą nie przekraczającą 5,6t.
Założenia taktyczno-techniczne PS:
- przyczepa w konfiguracji jednoosiowej,
- ładowność nie mniejsza niż 800 kg,
- dopuszczalna masa całkowita nie większa niż 1400 kg,
- szerokość do 2100 mm.
Ówcześnie program zakupu obejmował pierwotnie 80 pojazdów i 160 przyczep specjalnych.
Przyszły pojazd miał wspierać żołnierzy jednostek aeromobilnych bardzo mocno obciążonych zarówno swoim indywidualnym wyposażeniem (na każdego z żołnierzy tej formacji przypada do 70 kg indywidualnych środków walki i przetrwania zabieranych przez niego osobiście na pole walki), jak i bronią zespołową w postaci zestawów rakietowych Spike-LR w ilości dochodzącej do 27 wyrzutni na batalion, 7,62 mm uniwersalnych karabinów maszynowych UKM-2000, 60 mm lekkich moździerzy przenośnych LRM (Lehky Rucni Minomet) vz.90 ANTOS, granatników przeciwpancernych RPG-7D.
Pojazd PWA Aero
Głównym konstruktorem i konsultantem projektu pojazdu został doświadczony technik i logistyk major rezerwy Wojska Polskiego mgr inż. Piotr Lasek, natomiast jego wdrożeniem do produkcji zajęli się inżynierowie i pracownicy rodzimych firm – konsorcjum KAFAR Bartłomiej Sztukiert (lider), Hibneryt, Auto-Podlasie, Auto Special Modlniczka – Oddział Sobiesław Zasada Warszawa.
Jako bazę do opracowania PWA Aero wybrano sprawdzoną i niezawodną konstrukcję cywilnej Toyoty Land Cruiser 70 HZJ71 z krótkim rozstawem osi. Wybrany model wytwarzany jest przez Toyotę od 2004 r. pozostając nadal w produkcji, dzięki czemu nie istnieje problem pozyskania do niego części zamiennych praktycznie w żadnym zakątku Europy jak i Świata.
Polecamy temat: LOTR Kleszcz dla pododdziałów rozpoznania >>
HZJ71 jest daleko idącym rozwinięciem pierwszego terenowego modelu Toyoty BJ nazwanego przez producenta Toyota Jeep. Model ten zjechał z taśm produkcyjnych Toyoty w 1953 r. po czym po protestach firmy Willys (która już w 1946 r. zastrzegła oznaczenie Jeep jako znak towarowy) Toyota zmieniła nazwę swojego pierwszego pojazdu terenowego na Land Cruiser (z ang. lądowy krążownik) bezpośrednio nawiązując do innego producenta wybitnych aut terenowych Land Rover. Produkcję PWA na terenie kraju rozpoczęto od sprowadzenia bezpośrednio z Japonii odpowiedniej ilości pojazdów Land Cruiser 70 HZJ71, z których w procesie produkcyjnym zdemontowano kompletne nadwozia zastępując je nowoopracowaną ramową zabudową wykonaną z rur i profili stalowych uzupełnionych o aluminiowe panele, wyposażoną w innowacyjne ultralekkie fotele konstrukcji stelażowej wypełnionej taśmami nośnymi. Konstrukcja została dodatkowo wzmocniona i zabezpieczona składaną klatką bezpieczeństwa. Dzięki nowej zabudowie nadwozie PWA łączy w sobie lekkość i wytrzymałość konstrukcyjną tak istotną przy desantowaniu spadochronowym, a w połączeniu z mocnym i dynamicznym silnikiem, kompaktowymi gabarytami pojazdu, stałym napędem na obie osie, blokadami mechanizmów różnicowych i reduktorowi czyni z niego platformę o bardzo wysokich parametrach terenowych.
W pokonywaniu trudnego terenu pojazdowi (zgodnie ze specyfikacją WP) pomagają dwie wyciągarki o uciągu odpowiednio: przód 35kN oraz tył 20kN. Za osiągi pojazdu odpowiada sześciocylindrowy wolnossący silnik wysokoprężny z wtryskiem pośrednim (mechaniczną pompą wtryskową) o pojemności 4,2 litra z niezawodnej serii 1HZ. Silnik skonstruowany został zgodnie z zasadą: odpowiednio duża pojemność celem uzyskania wymaganej mocy przy możliwie jak najniższych obrotach wału korbowego. Dzięki tej zasadzie silnik serii 1HZ zyskał ponadprzeciętną trwałość pokonując z łatwością przebiegi powyżej 500 tys. km (a nie rzadko przekraczając udokumentowane milion kilometrów). Silnik współpracuje z pięciobiegową w pełni zsynchronizowaną manualną skrzynią biegów z reduktorem (ARB). Zespół napędowy zapewnia platformie PWA odpowiedni zapas mocy w każdych warunkach terenowo – klimatycznych zapewniając jej prędkość maksymalną na poziomie 100 km/h. Całość konstrukcji została sprawdzona w Wojskowym Instytucie Techniki Pancernej i Samochodowej w Sulejówku.
Pierwsze zrzuty testowe nowej platformy miał miejsce w 2018 r. na Pustyni Błędowskiej, po których to pojazd przeszedł pełne testy terenowe. Pojazd desantowano na palecie PDS V108/12fp za pomocą spadochronu ekstrakcyjnego oraz dwóch spadochronów G-11B o średnicy 30 m i powierzchni nośnej 700 m² każdy. Pierwszy symulowany bojowo desant spadochronowy z udziałem PWA Aero przeprowadzono 10 lipca 2020 r. w trakcie międzynarodowego ćwiczenia Defender Europe 2020 na poligonie w Drawsku Pomorskim, na którym żołnierze 6BPD przy wsparciu żołnierzy 101st Airborne Division kompanii „Dog Nation Soldiers” wykonali rajd na pozycje przeciwnika zajmując jego bazę logistyczną oraz stanowisko dowodzenia.
W grudniu 2018 r. podpisano umowę pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia a konsorcjum firm na czele z KAFAR Bartłomiej Sztukiert kontraktującą zakup 55 pojazdów PWA oraz 105 przyczep specjalnych (PS) wraz z pakietem logistycznym i szkoleniowym. Wartość umowy opiewała na 33,1 mln zł. W listopadzie 2020 r. Inspektorat Uzbrojenia WP potwierdził ze skorzystania prawa opcji powiększając pierwotne zamówienie. Zakupione wozy zostały zarejestrowane przez WP jako pojazdy specjalne, dzięki czemu pominięto obecnie obowiązujące w Europie limity emisji spalin. Całość zamówienia (z wykorzystanym prawem opcji) tj. 80 pojazdów oraz 120 przyczep specjalnych zamknęła się w kwocie 50 mln zł. 6BPD otrzymała 54 wozy w latach 2019-2021, a pozostałe 26 pojazdów do końca 2022r. wraz z pozostałą ilością przyczep.
Charakterystyka zespołu PWA Aero / PS MILPO
Pojazd PWA Aero 4×4
PWA charakteryzuje się następującymi parametrami taktyczno – technicznymi:
- napęd: wysokoprężny chłodzony cieczą, wolnossący 6 cylindrowy, rzędowy (OHC) 12 zaworowy silnik Toyota serii 1HZ o pojemności 4163 cm³, mocy 96kW (130KM) 3800 obr./min. oraz momencie obrotowym 290 Nm 2000 obr./min. o stopniu sprężania 22,4:1. Do zasilania silnika poza ON stosować można również naftę lotniczą w standardzie NATO F34. Silnik współpracuje z pięciobiegową zsynchronizowaną skrzynią biegów wyposażoną w reduktor. Moment obrotowy przekazywany jest na obie osie (4×4 dołączana oś przednia), które wyposażone są w komplet blokad sterowanych pneumatycznie (ARB).
- skrzynia biegów: manualna 5+R opcjonalnie automat,
- skrzynia rozdzielcza: H2/H4/N/L4,
- zawieszenie: przód – zależne, sprężyny śrubowe, amortyzatory teleskopowe, stabilizator, tył – zależne, resory piórowe, amortyzatory teleskopowe, stabilizator,
- układ hamulcowy: oś przednia – tarcze wentylowane, oś tylna – bębny,
- rozstaw osi: 2310 mm,
- rozstaw kół: 1515 mm,
- gabaryty (długość x szerokość x wysokość): 3600 x 2100 (lusterka złożone) x 2300 mm z dachowym kołem zapasowym (1500 mm po złożeniu klatki bezpieczeństwa),
- prześwit: 250 mm,
- masa własna: 2220 kg,
- dopuszczalna masa całkowita: 3500 kg,
- ładowność: 1200 kg,
- załoga/pasażer: 2/6
- prędkość maksymalna na drodze utwardzonej: 100 km/h,
- zasięg na drogach utwardzonych: 500 km,
- zasięg w terenie: 360 km,
- zbiornik paliwa: 90 litrów (80+10).
Przyczepka specjalna MILPO
- gabaryty (długość x szerokość): 2870 x 2005 mm (w tym 1783 mm długości po złożeniu dyszla oraz 1500 mm wysokości po opuszczeniu burt platformy),
- przestrzeń ładunkowa: 1400 x 1920 mm,
- prześwit: 300 mm,
- masa własna: 750 kg,
- dopuszczalna masa całkowita DMC: 1600 kg,
- ładowność: 800 kg,
- zawieszenie: niezależne wahacze wleczone,
- układ hamulcowy: hamulce bębnowe,
- sprzęg: fi 70/40 NATO STANAG 4101.
PWA Aero wraz z przyczepą PS można łączyć w następujących konfiguracjach: PWA + PS, PWA + PS + PS, PWA + PS + moździerz M98, PWA + PS + zestaw przeciwlotniczy ZUR-23-3, PWA + moździerz M98, PWA + zestaw przeciwlotniczy ZUR-23-2).
- Długość zespołu pojazdów (PWA z jedną przyczepą): 6390 mm,
- Długość zespołu pojazdów (PWA z dwiema przyczepami holowanymi): 9150 mm.
- Zarówno pojazd jak i przyczepa poruszają się na 33 calowych kołach na które składają się 16 calowe stalowe felgi oraz opony BFGoodrich Mud Terrain T/A KM3 w rozmiarze 255/85.
Konstrukcja PWA zapewnia:
- kąt natarcia: 58°,
- kąt zejścia: 36°,
- kąt rampowy: powyżej 30°,
- głębokość brodzenia: 600 mm.
W trakcie produkcji PWA był stale modernizowany za sprawą uwag i wniosków eksploatacyjnych żołnierzy krakowskiej 6 Brygady Powietrznodesantowej wynikających z początkowego okresu ich użytkowania.
W wyniku przeprowadzonych modyfikacji pojazdy doposażone zostały w obrotnicę dachowego punktu ogniowego, plandekę na przedział kabinowy oraz przednią szybę z wycieraczkami i spryskiwaczami znacząco podnosząc funkcjonalność w trakcie ich dalszej eksploatacji.
Producent na wniosek użytkownika wprowadził szereg opcji zamówienia wyposażenia dodatkowego (opcjonalnego) takiego jak: adapter uniwersalny z czopem (UPA), podwójne ramię strzeleckie czy też zestaw burt elastycznych przedziału transportowego.
Pojazd AERO (aktualnie promowany jako odmiana ONE) doczekał się kilku wersji rozwojowych w postaci modelu AERO 2 o zwiększonym rozstawie osi do 2890 mm (powiększony przedział transportowy), AERO 2 LONG (powiększony przedział załogowy) oraz bardzo interesującej konwersji TAERO – autonomicznego pojazdu elektromobilnego.
Tekst: Marcin Kaczmarek