Dziś swoje święto obchodzi Jednostka Wojskowa FORMOZA (JWF) im. gen. broni Włodzimierza Potasińskiego. Jest to jedna z najstarszych polskich jednostek specjalnych, której tradycje sięgają połowy lat 70` XX wieku. Oficjalne uroczystości związane z obchodami święta JWF zostały zaplanowane na dzień 14 listopada.
FORMOZA przez blisko 50 lat swojego istnienia przechodziła liczne zmiany organizacyjne i występowała pod wieloma nazwami nadawanymi w konsekwencji przeprowadzanych zmian. Warto krótko przypomnieć, jak wyglądała historia FORMOZY.
Zanim powstała FORMOZA
Powstanie Formozy poprzedziło utworzenie w etacie Ośrodka Szkolenia Nurków i Płetwonurków WP (OSNiP WP) w Gdyni – Zespołu Badawczego ds. Płetwonurków Morskich. Zespół, którego pierwszym dowódcą został kmdr por. Józef Rembisz, powstał z dniem 01.10.1973 roku na mocy zarządzenia szefa Sztabu MW nr 051/Org. z dnia 17.12.1973 roku i wcześniejszego wykazu zmian wydanego przez pierwszego zastępcę szefa Sztabu Generalnego WP. Zespół ten liczył 9 etatów. Równolegle trwały dalsze prace planistyczne. Zarządzeniem szefa Sztabu Generalnego WP nr 007/Org. z dnia 19.01.1974 roku w sprawie wprowadzenia do realizacji planu zamierzeń organizacyjnych Sił Zbrojnych PRL na lata 1974-1975 – na drugą połowę 1975 roku zaplanowano sformowanie Dywizjonu Specjalnego Płetwonurków w Gdyni. Etatowo dywizjon na czas pokoju miał składać się ze 100 żołnierzy (20 oficerów, 10 chorążych, 30 podoficerów i 40 szeregowych), a na czas wojny powiększać się do 239 żołnierzy (20 oficerów, 47 podoficerów i 172 szeregowych).
Wydział Działań Specjalnych
Plany powstania dużej liczebnie jednostki działań specjalnych w MW nie zostały zrealizowane. Ostatecznie po okresie przygotowawczym Formoza powstała z dniem 01.01.1976 roku na mocy wykazu zmian zastępcy szefa Sztabu Generalnego WP ds. organizacyjno-mobilizacyjnych z dnia 13.11.1975 roku i następującego po nim zarządzenia szefa Sztabu MW nr 06/Org z dnia 26.01.1976 roku. Zamiast planowanego dywizjonu, na podstawie tych aktów normatywnych, w 3.FO powstał Wydział Działań Specjalnych (WDS), który istniał do 1990 roku.
W strukturze Grupy Okrętów Hydrograficznych
Pierwszy okres istnienia Formozy zakończył rozkaz dowódcy MW nr 0125 z dnia 12.11.1990 roku. Został on wydany na mocy zmian organizacyjnych, jakie wprowadził zastępca szefa Sztabu Generalnego WP ds. organizacyjno-mobilizacyjnych. Dowódca MW polecił w nim z dniem 15.12.1990 roku rozformować Wydział Działań Specjalnych 3.FO, a w etacie Grupy Okrętów Hydrograficznych 3.FO (z dniem 01.06.1992 roku przemianowanej na Grupę Okrętów Rozpoznawczych) – Grupy Specjalne Płetwonurków oraz Grupę Zabezpieczenia Technicznego.
Polecamy temat: Święto JWK >>
W następnych latach jeszcze dwa razy zmieniono nazwę Grup Specjalnych Płetwonurków. Najpierw w 2002 roku na Sekcje Działań Specjalnych, a w 2006 roku ponownie na Grupy Specjalne Płetwonurków. Drugi okres funkcjonowania Formozy w latach 1990-2007 to stopniowe przechodzenie ze specjalizacji płetwonurków bojowych – dywersantów do wielozadaniowych sekcji specjalnych o zadaniach rozpoznawczo – specjalnych z użyciem różnych środków transportowych (holowniki podwodne Holonur, łodzie pontonowe czy desant spadochronowy). Szkolenie spadochronowe wprowadzono w FORMOZIE już na początku lat 80-tych XX wieku.
Kierunek Jednostka Wojskowa FORMOZA
Na mocy decyzji MON nr Z-90/Org./P-1 z dnia 14.11.2006 roku i nr Pf-7/Org./SSG/ZOiU-P1 z dnia 24.01.2007 roku oraz rozkazu dowódcy MW Nr Pf-40/Org./N-1 z dnia 09.03.2007 roku – szef Sztabu MW do dnia 31.12.2007 roku sformował, w bezpośrednim podporządkowaniu dowódcy MW, Morską Jednostkę Działań Specjalnych w Gdyni. Natomiast na mocy decyzji MON nr Z-50/Org./P1 z dnia 26.07.2007 roku i nr Pf-65/Org./SSG/ZOiU-P1 z dnia 12.09.2007 roku oraz rozkazu dowódcy MW nr Z-85/Org./N1 z dnia 05.11.2007 roku Morską Jednostkę Działań Specjalnych w Gdyni przekazano w podporządkowanie z dniem 01.01.2008 roku dowódcy Wojsk Specjalnych.
Kolejnymi zmianami organizacyjnymi była zmiana nazwy Morskiej Jednostki Działań Specjalnych w Gdyni na Jednostka Wojskowa Formoza w Gdyni i co za tym idzie jej powiększenie organizacyjne. Nastąpiło to z dniem 30 września 2011 roku.
Obecnie funkcję dowódcy Jednostki Wojskowej FORMOZA pełni kmdr Jan KWIATKOWSKI.
Źródło informacji: JWF | Wykorzystano wybrane fragmenty tekstu autorstwa redaktora Jarosława Ciślaka opublikowanego w czasopiśmie pt. „Nowa Technika Wojskowa” (NWT nr 12/2014).