Dziś przypada rocznica śmierci gen bryg. Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil”, dowódcy Kedywu Armii Krajowej oraz patrona Jednostki Wojskowej 4724 (JW NIL), oskarżonego i skazanego przez władze komunistyczne PRL na śmierć przez powieszenie. Wyrok wykonano 24 lutego 1953 roku.
Żołnierz Wojska Polskiego
Gen bryg. August Emil Fieldorf ps. „Nil” (przez pewien czas używał także pseudonimu Weller i Jordan) był żołnierzem Legionów Polskich, podpułkownikiem piechoty Wojska Polskiego II RP, uczestnikiem bitew I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej w 1939, następnie organizatorem i dowódcą Kedywu Armii Krajowej oraz zastępcą Komendanta Głównego Armii Krajowej, następnie komendantem organizacji „NIE” powołanej do walki z okupacją sowiecką.
Dowódca Kedywu AK
Służbę na stanowisku szefa Kedywu pełnił formalnie od 11 stycznia 1943 do marca 1944 roku używając pseudonimu „Nil”. Wydał wiele rozkazów likwidacji przedstawicieli niemieckiej administracji w okupowanej Polsce, w tym generała SS Franza Kutschery, zastrzelonego podczas „Akcji Kutschera” w Warszawie, a także innych funkcjonariuszy okupacyjnych: Schultza, Langego, Bürckla, Frühwirtha, Weffelsa, Lechnera czy Brauna.
Zabity przez komunistyczne władze
Po wojnie został w Polsce. W odpowiedzi na obietnicę amnestii 4 lutego 1948 r. zgłosił się do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi i ujawnił się, podając prawdziwe imię i nazwisko, stopień generała brygady i przebieg działalności okupacyjnej. 23 czerwca tego roku zwrócił się na piśmie do ministra obrony narodowej z prośbą o uregulowanie stosunku do służby wojskowej. W tym czasie był objęty stałą inwigilacją ze strony służb bezpieczeństwa władz komunistycznych. W październiku 1950 r. spotkał się z gen. Gustawem Paszkiewiczem, wówczas dyrektorem Biura Wojskowego Ministerstwa Leśnictwa, a przed wojną i w czasie kampanii wrześniowej dowódcą 12 DP. Od byłego przełożonego uzyskał pisemne potwierdzenie przebiegu służby wojskowej w czasie wojny. Z tym dokumentem stawił się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Łodzi. Po wyjściu z siedziby RKU 9 listopada 1950 został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (tzw. UB), przewieziony do Warszawy i osadzony w areszcie śledczym przy ul. Koszykowej, następnie przewieziony do więzienia mokotowskiego przy ul. Rakowieckiej 37.
Pomimo tortur gen. Fieldorf odmówił współpracy z MBP. 22 października 1951 Prokuratura Generalna PRL dokonała zatwierdzenia aktu oskarżenia. W jego treści zarzucono gen. „Nilowi” m.in. wydawanie rozkazów zwalczania partyzantki radzieckiej i „lewicowych podziemnych grup niepodległościowych” oraz „obywateli narodowości żydowskiej na terenie woj. białostockiego, nowogródzkiego i lubelskiego”.
Polecamy temat: Marsz Śladami Generała Nila 2024 >>
Po sfingowanym procesie, w którym przedstawiono wymuszone torturami w śledztwie przez UB zeznania podwładnych gen. Fieldorfa, został 16 kwietnia 1952 r. skazany w Sądzie Wojewódzkim dla m.st. Warszawy przez sędzię Marię Gurowską na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano 24 lutego 1953 r. o godz. 15.00. w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej.
Miejsce pochówku ciała generała Fieldorfa przez wiele lat pozostawało nieznane. Jego symboliczny grób na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie ustanowiły żona i córki generała, przeznaczając na to środki otrzymane z odszkodowania przyznanego ze Skarbu Państwa. W monografii Augusta Emila Fieldorfa wydanej przez Instytut Pamięci Narodowej podano, że spoczywa w Kwaterze na Łączce.
Gen. August Emil Fieldorf „Nil” został zrehabilitowany w 1989 roku. Był Kawaler Krzyża Złotego i Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari, został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.
Patron jednostki specjalnej
Zgodnie z Decyzją Nr 208/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 czerwca 2009 roku w sprawie nadania imienia patrona oraz ustanowienia dorocznego Święta, Jednostka Wojskowa 4724 nosi imię patrona – gen. bryg. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, twórcy i pierwszego dowódcy Kedywu KG AK oraz obchodzi Święto dnia 6 września. W tym czasie co roku od 13 lat odbywa się Marsz Śladami Generała Nila „Od zmierzchu do świtu”, wyjątkowe wydarzenie którego ideą jest uczczenie pamięci patrona Jednostki oraz uświetnienie obchodów święta Jednostki Wojskowej NIL.
Źródło informacji: Wikipedia, JWN, SOF MAG
